Over DOE

DOE is de doorstroomtoets van de overheid

Onafhankelijk van welke lesmethode en welk leerlingvolgsysteem dan ook. DOE werkt altijd. Wat een leerling – uit het reguliere of speciaal (basis)onderwijs – ook nodig heeft, er is een DOE-toets voor élke groep 8’er.

DOE-highlights

DOE toetst wat nodig is: rekenen, taalverzorging en lezen
DOE is digitaal én adaptief, maar kan ook lineair
DOE is er voor élke groep 8’er
DOE is onafhankelijk van lesmethode of leerlingvolgsysteem
DOE wordt ontwikkeld door toetsexperts

Welke ondersteuningsbehoeften zijn er voor leerlingen met een beperking?

DOE biedt aangepaste versies voor leerlingen die slechtziend, blind, doof of slechthorend zijn. In de reguliere DOE wordt rekening gehouden met leerlingen die andere ondersteuningsbehoeften hebben. Zo wordt er bijvoorbeeld verklanking aangeboden. Daarbij kunnen de leerlingen precies zien waar de verklanking op dat moment is met voorlezen. In het voorjaar van 2023 volgt een overzicht van de voorzieningen die we kunnen aanreiken.

Adaptief en lineair

DOE is digitaal en adaptief. De leerkracht kan ook kiezen voor een lineaire variant. In dat geval maken alle leerlingen dezelfde toetsopgaven.

Hoe werkt de adaptiviteit van DOE?

Per toetsdeel en per vak wordt gemeten wat het niveau van de leerling is. Op basis hiervan wordt het niveau van het volgende toetsdeel voor ieder vak apart bepaald. Dit maakt de toets adaptief. Daardoor zijn de DOE-vragen voor de leerlingen als het ware nooit te moeilijk of te makkelijk en kunnen de leerlingen goed laten zien wat ze kunnen. Dit betekent dat een leerling bijvoorbeeld een makkelijke toets Lezen krijgt, en een moeilijke toets Rekenen.

DOE-toetsvragen

50 vragen rekenen: getallen, verhoudingen, meten en meetkunde, verbanden
38 vragen taalverzorging: spelling niet-werkwoorden, spelling werkwoorden, interpunctie (leestekens en hoofdletters)
44 vragen lezen: begrijpend lezen, opzoeken, samenvatten

Vraagtypen

Sleepvragen, aanklikvragen, meerkeuzevragen en vragen met open korte antwoorden

Nodig voor afname

Voor het afnemen van DOE heb je nodig: een laptop, chromebook of een computer. Er is een wettelijke afnameperiode – eerste twee weken van februari – waarbinnen jouw school zelf kan bepalen op welke momenten aan DOE gewerkt wordt. Ons advies: reken hiervoor twee dagdelen. Meer (of minder) dagdelen mag ook; kijk wat aansluit bij jouw leerling.

Belangrijke data

1 oktober:	start inschrijving doorstroomtoetsen
15 november:	sluiting inschrijving
Tussen 10 en 31 januari:	leerlingen ontvangen voorlopig schooladvies
Eerste volledige twee weken februari:	afname doorstroomtoets: schooljaar 2023-2024: 5 t/m 16 februari 2024
Uiterlijk 15 maart:	rapportage uitslag doorstroomtoetsen bij scholen
Uiterlijk 24 maart:	leerlingen ontvangen definitief schooladvies
Tussen 25 en 31 maart:	aanmeldmoment leerlingen bij voortgezet onderwijs

Toetsadvies

Het toetsadvies wordt berekend op basis van de prestaties van de leerling op Rekenen, Taalverzorging en Lezen en is een advies voor het best passende vervolgonderwijs.

De grenswaarden van het het toetsadvies worden bepaald door doorstroomonderzoek. Bij doorstroomonderzoek wordt bekeken op welk niveau eerdere leerlingen met een bepaalde score op de eindtoets zijn uitgekomen in leerjaar 3 van het voortgezet onderwijs.

Referentieniveaus

Referentieniveaus geven aan wat leerlingen moeten kennen en kunnen op het gebied van taal en rekenen, op verschillende momenten in het basis-, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs.

De referentieniveaus bestaan uit fundamentele niveaus en streefniveaus. Het fundamentele niveau (1F) is de basis die zo veel mogelijk leerlingen moeten beheersen. Het streefniveau (1S) is voor leerlingen die wat meer aankunnen.

Voor leerlingen in het basisonderwijs en speciaal (basis)onderwijs geldt als eindniveaus voor Lezen en Taalverzorging 1F en 2F en voor Rekenen 1F en 1S. Niet alle groep 8’ers halen al de referentieniveaus. Hier kunnen zij in het voortgezet onderwijs verder aan werken.

De referentieniveaus zijn wettelijk vastgelegd en staan in het Referentiekader taal en Referentiekader rekenen.

Normering

De normering wordt vastgesteld door het College voor Toetsen en Examens. Zij zijn ook verantwoordelijk voor de kwaliteitsbewaking en de vergelijkbaarheid van doorstroomtoetsen. Wil je meer hierover weten? Ga dan naar deze webpagina.

Hoe andere leerlingen hun doorstroomtoets hebben gemaakt, is niet van invloed op het bepalen van de grenswaarden. In technische termen: er is geen sprake van een relatieve normering. En ook de percentages leerlingen die een bepaald toetsadvies krijgen, staan niet van tevoren vast. Ze verschillen van jaar tot jaar.

Functie doorstroomtoets

De functie van de doorstroomtoets is bescheiden. Het toetsadvies is namelijk een objectief tweede gegeven naast het voorlopige schooladvies. Het definitieve schooladvies, eventueel bijgesteld op basis van het toetsadvies van de leerkracht, is leidend.

Het definitieve schooladvies is gebaseerd op de verschillende capaciteiten en het leerpotentieel van de leerling, volgens het voorlopige schooladvies en de doorstroomtoets. Hoe het schooladvies tot stand komt, moet een school opnemen in de eigen schoolgids. Zie ook de Handreiking schooladvisering die leerkrachten ondersteunt om tot een schooladvies te komen.

Bijstellen schooladvies

Valt het toetsadvies van de doorstroomtoets hoger uit dan het voorlopige schooladvies, dan moet de leerkracht het schooladvies naar boven bijstellen. Alleen als wordt gemeend dat een bijstelling van het schooladvies niet in het belang van de leerling is, kan de school besluiten om het advies niet te wijzigen. Valt het toetsadvies lager uit dan het voorlopige schooladvies, dan mag het schooladvies niet worden bijgesteld. Een leerling kan hierdoor alleen maar voordeel behalen.

Rapportages

Na afname worden er drie rapportages met de school gedeeld:

Voor de leerling en ouders & verzorgers
Voor de leerkracht
Voor het schoolbestuur

In de rapportages voor leerling en ouders/verzorgers staat informatie over het behaalde referentieniveaus door de leerling en het toetsadvies voor het best passende vervolgonderwijs. Het is echt een rapportage over en voor de leerling. Er wordt geen vergelijking gemaakt met andere leerlingen.

De rapportages voor de leerkracht bevatten aanvullende informatie die zicht geeft op wat leerlingen kunnen en wat ze nog niet kunnen. Zo staat erin vermeld welk percentage leerlingen welk referentieniveau heeft behaald en biedt het groepsoverzicht informatie over resultaten op (sub)domeinen.

De rapportages voor schoolbesturen bevatten geen informatie op leerlingniveau. Ze bieden inzicht in het percentage behaalde referentieniveaus en de verdeling van toetsadviezen.

Voorbeeldrapportages komen in voorjaar van 2023 beschikbaar.

Van aanmelden tot afname

Wil je als school werken met DOE? Super! Aanmelden doe je eenvoudig via de aanmeldbutton op DOE.nl. Dat kan van 1 oktober t/m 15 november. Na jouw inschrijving gaat het balletje rollen en zorgen wij voor de inlog via Mijn DOE, ook weer bereikbaar via onze website. Via Mijn DOE heb je toegang tot DOE en kun je direct met de leerlingen aan de slag.

Wie maken DOE?

DOE wordt ontwikkeld door Stichting Cito namens de overheid. De toetsvragen in DOE worden bedacht en gemaakt door leerkrachten uit groep 8, samen met externe vakexperts op het gebied van Taal en Rekenen. Zij worden daarbij begeleid door toetsdeskundigen van Stichting Cito, die de toets samenstellen. Met elkaar zorgen ze ervoor dat de vragen goed aansluiten op de belevingswereld van de leerlingen. Elk jaar bevat DOE nieuwe toetsvragen. De kwaliteit van alle doorstroomtoetsen, dus ook van DOE, wordt jaarlijks beoordeeld door het College voor Toetsen en Examens.

Waarom een overheidsdoorstroomtoets?

Het is een verzoek vanuit de Tweede Kamer om naast het aanbod doorstroomtoetsen van private partijen, ook een doorstroomtoets namens de overheid aan te bieden.

DOE is een volledig nieuwe, digitale toets. De Centrale Eindtoets die Stichting Cito t/m voorjaar 2023 ontwikkelde onder regie van het CvTE, houdt op te bestaan en wordt niet als doorstroomtoets aangeboden. In het voorjaar 2023 wordt de Centrale Eindtoets voor de laatste keer afgenomen. Kijk hier voor meer informatie.